Gỗ thủy tùng được xếp vào loại cổ thực vật có nguy cơ tuyệt chủng, ở Việt Nam chỉ còn phân bố hai quần thể tự nhiên ở tỉnh Đắk Lắk. Giá loại gỗ này cũng được dân buôn đánh giá là “vô cùng”. Vậy gỗ thủy tùng là gì? Đặc điểm của gỗ ra sao mà lại quý giá đến vậy? Tất cả sẽ có thông tin ở bài viết này. Hãy cùng thợ gỗ tìm hiểu nhé!
Gỗ thủy tùng là gì?
Cây gỗ thủy tùng có tên khoa học là Glyptostrobus pensilis hay được gọi với tên khác là thông nước.
Cây gỗ thủy tùng là loại cây trung bình đến to, có thân có thể cao đến 30m hoặc hơn, đường kính thân cây từ 0,6 đến 1m hoặc hơn. Vỏ cây khá dày, hơi xốp, màu xám, có nứt dọc. Cây có rễ khí sinh không bị ngập, phát sinh từ rễ bên, dài khoảng 30 cm, mọc lan xa cách gốc tới 6 đến 7m.
Đây là cây rụng lá, có tán hình nón hẹp. Lá có 2 dạng: ở cành dinh dưỡng hình dùi, dài từ 0,6-1,3 cm. Các lá xếp thành 2-3 dãy và rụng vào mùa khô, ở cành sinh sản có hình vảy, dài khoảng 0,4 cm và không rụng. Nón đơn tính, cùng gốc, mọc riêng rẽ ở đầu cành.
Hạt thủy tùng chín tháng 11 – 12, rất ít gặp cây thủy tùng con tái sinh dưới tán rừng.
Cây thủy tùng thích hợp mọc trong một số rừng đầm lầy rậm nhiệt đới nửa rụng lá trên loại đất sình lầy đọng nước thường xuyên, màu nâu đỏ và đất feralit nâu đỏm, nâu vàng, tầng đất dày, có độ phì nhiêu cao, trên độ cao 700m cùng với một sống loại cây lá rộng.
Phân bố
Cây thủy tùng đặc hữu ở vùng cận nhiệt đới Đông Nam Trung Quốc, từ vùng Tây Phúc Kiến tới Đông Nam Vân Nam, và chúng cũng hiện diện ở miền nam Việt Nam.
Hiện nay, thủy tùng giống cây đứng bên bờ của tuyệt chủng . Ở vùng Tây Nguyên là nơi duy nhất tìm thấy loại cây này. Hiện giờ trong tự nhiên chỉ còn lại khoảng vài trăm cá thể sống cằn cỗi và cũng không thể phát triển nhân giống được. Chính bởi vì vậy mà thủy tùng trở lên ngày càng đắt đỏ hơn.
So với gỗ mun và gỗ trắc thì thủy tùng hiếm hơn rất nhiều.
Đặc điểm của gỗ thủy tùng
Thủy tùng là một loại gỗ quý thuộc nhóm IA ( trong danh nhóm gỗ Việt Nam). Loại gỗ quý và hiếm có nguy cơ tuyệt chủng cao ở nước ta.
Gỗ thủy tùng là loại gỗ rất tốt, có mùi thơm nhẹ, thớ gỗ mịn và không bị mối mọt hay nứt nẻ, cong vênh. Gỗ thủy tùng dễ gia công, khá xốp và nhẹ nên có thể được dùng làm mũ, nút chai và phích, phao cứu sinh…
Gỗ thủy tùng tạo nên cơn sốt trong khoảng thời gian dài, bởi đây là gỗ phong thủy và gỗ đẹp.
Phân loại gỗ thủy tùng
Gỗ thủy tùng gồm hai loại chính là: thủy tùng xanh và thủy tùng đỏ. Ở mỗi loại gỗ lại có những đặc điểm khác nhau.
Gỗ thủy tùng xanh
Đây là những khối gỗ thủy tùng được ngâm sâu dưới bùn đất trong hàng trăm năm. Ở điều kiện môi trường ẩm đã khiến cho khối gỗ ngả sang màu xanh đen tự nhiên vô cùng ấn tượng và đẹp mắt. Thường chúng bị vùi sâu dưới lòng đất ở đại ngàn Tây Nguyên, thậm chí có những khối gỗ còn nằm sâu dưới lòng hồ Thủy Điện. Bởi vậy mà tìm kiếm và khai thác được một khối gỗ tùng xanh không chỉ tốn rất nhiều nhiều thời gian và công sức.
Những khối gỗ thủy tùng xanh thường có đường vân gỗ đậm và màu sắc đẹp nổi bật hơn so với thủy tùng đỏ. Những đường vân này không chỉ có màu sắc đẹp mà còn sắc nét, uốn lượn đa dạng tạo nên bức tranh huyền ảo ấn tượng.
Gỗ thủy tùng xanh xét về niên đại thì lâu hơn so với thủy tùng đỏ khá nhiều. Chúng có thể vùi sâu dưới lòng bùn đất đến cả trăm năm mang màu xanh đen đặc trưng.
Gỗ tùng xanh có độ thẩm mĩ rất cao cũng như độ độc và hiếm nên giá thành gỗ không phải ai cũng sở hữu được. Thậm chí có đại gia sẵn sàng trả giá hàng trăm triệu cho những bức tượng Di Lạc hoặc đôi Lục Bình từ gỗ tùng xanh.
Gỗ thủy tùng đỏ
Gỗ tùng đỏ là loại sống trong môi trường khô ráo. So với tùng xanh thì loại gỗ này được ưa chuộng và có giá trị cao hơn. Tùng đỏ có màu đặc trưng đỏ, nâu sẫm. Vân của tùng đỏ thường khá nhỏ và điểm thêm những đốm sẫm màu trên thân của khối gỗ.
Gỗ tùng đỏ chủ yếu được chế tác gia công thành Lục Bình, tượng Di Lặc hay sập gỗ. Giá của những sản phẩm từ Thủy Tùng Đỏ tương đối cao từ vài chục triệu đến hàng trăm triệu. Riêng những bộ sập gỗ thủy tùng thì luôn luôn có giá vài trăm triệu đồng.
Trước đây, số lượng thủy tùng nhiều người ta có thể khai thác được những khúc gỗ rất lớn tạo nên những tác phẩm tuyệt đẹp. Tuy nhiên, thời điểm này lượng gỗ thủy tùng ngày càng khan hiếm và trở nên quý giá khiến nhiều tay chơi gỗ chuyên nghiệp săn tìm.
Ứng dụng của gỗ thủy tùng trong đời sống
Gỗ thủy tùng rất tốt không bị mối mọt tấn công, không bị cong vênh, màu sắc và vân gỗ rất đẹp nên được dùng làm vật trang trí đồ mĩ nghệ và nội thất cao cấp.
Theo nghiên cứu khoa học trong phong thủy, gỗ thủy tùng có tác dụng trong phong thủy rất tốt. Chính vì vậy các nghệ nhân hàng đầu Việt Nam thường dùng loại gỗ này chế tác lục bình hoặc tạc các bức tượng với ý nghĩa mang lại bình an và may mắn cho gia chủ.
Ngoài ra, cành lá và nón chín dùng làm thuốc chữa phong thấp, giảm đau, làm săn da, cây có dáng đẹp, có thể trồng làm cảnh hoặc trồng ven hồ để giữ đất chống xói lở.
Cây thủy tùng đang trong một tình trạng nguy cấp nghiêm trọng do môi trường sống bị phá hủy hoàn toàn để làm ruộng nước.
