Vào thời phong kiến, gỗ cây kim giao thường được dùng làm đũa hoàng cung cho vua chúa sử dụng. Người ta tin rằng loại đũa này có thể phát hiện độc trong thức ăn, phòng ngừa ngộ độc thức ăn. Vậy gỗ kim giao có đặc điểm gì? Ứng dụng của loại gỗ này trong đời sống quan trọng ra sao? Trong bài viết này chúng ta cùng thợ gỗ tìm hiểu và giải đáp những thắc mắc trên nhé!
Sự tích về cây kim giao
Rừng gỗ kim giao bạt ngàn
Trong bạt ngàn rừng núi của Kim Giao Đảo vẫn còn lưu truyền một câu chuyện. Huyền thoại về một cây kim giao màu đỏ. Đó là khi giặc phương bắc (vào thời nhà Nguyên, 1287 – 1288). Mang đem quân sang nước ta với mưu đồ cướp nước trong cùng thời gian ấy. Tại vùng đất xa xôi ngoài khơi biên giới nước Nam nạn hải tặc hoành hành. Các tàu thương buôn từ Trung Hoa đại lục, Triều Tiên và các nước vùng Bắc Á liên tục bị cướp phá khi đi ngang qua vùng biển này. Từ đấy, người ta đặt tên cho nơi đây là Thất Cát Hải. Nghĩa là vùng biển làm mất sự thịnh vượng. Ngày nay, người ta hiểu Thất Cát theo nghĩa là Cát Bà, Cát Ông, Cát Cò, Cát Tiên, Các cô… là những khu vực quanh hòn đảo.
Sau khi thất trận ở bến Vân Đồn, đoàn thủy quân tan tác của tướng Trương Văn Hổ chạy trốn vào khu vực Thất Cát Hải. Họ chọn Kim Giao Đảo làm nơi trú ẩn chờ viện binh và dưỡng thương. Khi vừa đặt chân lên đảo, cảnh vật Kim Giao Đảo hiện ra như trong huyền thoại. Tựa chốn bồng lai, khiến không ít quân lính ngây ngất. Không muốn rời đi mà đắm mình trong ảo tưởng.
Càng đi sâu vào đảo càng thấy nhiều nét quyến rũ. Hơn 1 vạn thủy quân đã không trở về. Câu chuyện về sự mất tích của họ càng làm cho vùng Thất Cát Hải thêm rùng rợn, huyền bí. Những lão ngư già nhất vùng còn nghe kể lại về một cây Kim Giao màu đỏ. Chính là nơi hơn 1 vạn thủy quân của tướng Trương Văn Hổ đã bỏ mạng vì phát hiện một kho báu khổng lồ. Nơi cất giấu hàng hóa và tài sản cướp được của bọn Hải Tặc. Nhiều người đã đi tìm trong vùng bao la của Kim Giao Đảo. Cũng có người đã nhìn thấy cái cây kì lạ ấy.
Gỗ kim giao là gì?
Cây kim giao còn có tên khoa học là Nageia fleuryi. Ở Việt Nam một số nơi gọi với tên gọi khác là kim giao núi đá, kim giao đá vôi, podocarpus fleuryi de laub.
Đây loại cây thân gỗ lớn có nhiều công dụng khác nhau nên được người Việt ưa thích. Như: cây phong thủy, làm thuốc chữa bệnh, cây lấy gỗ hay cây làm cảnh. Bởi vậy mà kim giao ngày càng được ưu chuộng và sử dụng rộng rãi hơn.
Cung vì những công dụng mà nó đem lại rất lớn nên loại cây này bị khai thác quá mức. Gây đe dọa rất lớn đến lượng kim giao trong tự nhiên đặc biệt là ở Việt Nam. Từ năm 1996 loại cây này đã được Viện điều tra quy hoạch rừng Việt Nam đưa vào chương trình bảo vệ nghiêm ngặt tại các khu rừng đặc dụng Việt Nam.
Đặc điểm của cây kim giao
– Kim giao một loại cây gỗ nhỡ có chiều cao từ 15 – 25m. Thân gỗ khá thẳng và có tán cây hình tháp. Cành và nhánh của cây thường mọc ngang và rủ xuống đẹp mắt.
– Vỏ cây kim giao có màu nâu xám và bong thành từng mảng. Lá cây mọc đối, thon, to, rộng từ 4 đến 5cm, dài khoảng 15 – 18cm, cuống lá khá hẹp và ngắn, hình bầu dục hoặc mũi mác. Đầu lá có hình nhọn, gân lá thuộc hạng đa gân, bề mặt lá trơn bóng tựa nhưa chất liệu da.
– Hoa cái thường ở nách lá, hoa tự đực gồm 3,4 cái mọc ở nách lá. Hoa cái mọc đơn lẻ trên một cuống dài khoảng 2cm, nón đực hình trụ. Hạt có hình tròn, to 15-18mm, màu lam đậm.
– Quả kim giao hình cầu, có đường kính từ 1,5- 2 cm. Đế mập, cuống dài gần 2 cm.
Đây là cây ưa sáng, mọc xen kẽ với các loài cây lá rộng khác, thích hợp sinh trưởng trên đất sâu ẩm.
Phân bố
Kim giao thường sinh trưởng rải rác ở trong các khu rừng rậm nhiệt đới xanh mưa mùa ẩm nhiều. Hoặc trên các sườn núi đá vôi hay núi đất. Độ cao thích hợp khoảng 50 – 1000 m. Chúng ít khi tập trung thành từng đám nhỏ và ưa thế trong tổ thành cây đứng.
Trên thế giới, kim giao phân bố tập trung ở khu vực phía Nam Trung Quốc và Mianma.
Tại Việt Nam: Kim giao phân bố chủ yếu ở các tỉnh Hòa Bình, Ngệ An, Sơn La, Tuyên Quang, Ninh Bình và các tỉnh thuộc khu vực Tây Nguyên, Khánh Hòa cho đến Bình Thuận.
Gỗ kim giao có tốt không?
Kim giao là một cây gỗ quý nằm trong sách đỏ của Việt Nam. Phần nào đã nói lên giá trị của loại cây này. Thớ gỗ kim giao mịn màng, nhiều vân gỗ đẹp mắt. Nên trong sản xuất đồ mỹ nghệ rất được ưu chuộng. Đây được coi là loại gỗ nguyên liệu mà tất cả các thợ mộc đều mong được trổ tài.
Trọng lượng của gỗ rất nhẹ, tỷ trọng 0,48 lại có màu trắng sáng, mịn.
Cây kim giao trưởng thành có thể cao 20-30m với đường kính 0,8 – 1m. Là loại gỗ quý, màu vàng nhạt, đẹp. Thường khai thác làm đũa, đồ mỹ nghệ bán trong nước và xuất khẩu.
Ứng dụng của gỗ kim giao
Trong phong thủy
Cây kim giao thường được trồng ở các nhà thờ, đền thờ. Với ý nghĩa phong thủy bình yên cho những nơi tâm linh. Và tán và lá cây đẹp nên cây cũng được ưu chuộng dùng nhiều cho kiến trúc cảnh quan khác. Ngoài ra, cây thường được trồng ven đường, các công trình tôn giáo. Như đình chùa, nhà thờ, các công trình mang lối kiến trúc cổ Đông Á.
Trong y học
Lá cây kim giao có thể sắc uống chữa ho ra máu và sưng cuống phổi. Đồng thời cũng dùng làm thuốc giải độc.
Gỗ kim giao làm đồ nội thất
Đây là loại gỗ quý, nhẹ, thớ mịn, có nhiều vân đẹp. Chúng thường được dùng gia công đồ nội thất mỹ nghệ, làm đũa ăn, đóng đồ gỗ, làm áo quan hay khắc dấu.
Ứng dụng khác của gỗ kim giao
Trước đây, trong dân gian người ta cho rằng đũa làm với gỗ cây kim giao này có thể phát hiện những vết chất độc có trong với thức ăn. Tuy nhiên, điều này đến nay vẫn chưa được chứng thực. Song song tồn tại hai ý kiến trái chiều về công dụng có thể phát hiện chất độc của cây kim giao. Một số người cho rằng công dụng phát hiện chất độc là hoàn toàn đúng. Nhưng số khác lại đặt nghi vấn khi hàng vạn loại độc dược với thành phần và tính chất hoàn toàn khác nhau. Thì làm sao chỉ cần sử dụng đũa vào là phát hiện ngay ra được.
