Gỗ cây xà cừ là cây gỗ đại mộc có kích thước lớn. Được trồng khá phổ biến làm cây cảnh quan tại các thành phố, đặc biệt là ở Hà Nội. Có nhiều loại cây thuộc dạng “khủng” còn sinh sống dọc các tuyến phố như Phạm Văn Đồng, Kim Mã,…Tuy nhiên, loại gỗ này ngày càng khan hiếm khiến cho giá gỗ xà cừ tăng cao chóng mặt. Nhiều xưởng gỗ “ưu ái” sử dụng loại gỗ này trong gia công đồ nội thất. Trong bài viết này, thợ gỗ sẽ cùng bạn tìm hiểu về đặc tính của gỗ xà cừ và ứng dụng của gỗ trong đời sống ngày hôm nay.
Gỗ xà cừ là gì?
Xà cừ còn có tên gọi khác là sọ khỉ và thuộc họ xoan. Tên khoa học của loại cây là: Khaya senegalensis.
Trong tự nhiên cây xà cừ sinh sống trong các khu rừng thuộc: Burkina Faso, Cộng hòa Trung Phi, Bénin, Tchad, Gabon, Ghana, Guinea-Bissau, Bờ Biển Ngà, Niger, Sénégal, Sudan, Nigeria, Uganda, Togo.
Đặc điểm của dòng gỗ xà cừ
Hiện nay, ở nước ta xà cừ phân bố rải rác trên khắp cả nước. Loại cây đại mộc có kích thước cao lên đến 40 mét. Đường kính cây có thể đạt 2 mét. Cây xà cừ có đặc điểm nhiều cành nhánh, cành non nhiều lá. Tán lá rộng xanh rậm, lá xà cừ thuộc loại lá kép lông chim một lần chẵn.
Hoa của loại cây khá nhỏ có màu trắng. Chùm tán có 4 cảnh mỏng nhẹ dính chặt vào nhau. Hoa xà cừ nộ rộ vào tháng 4 – 5 hàng năm.
Đến tháng 10 là thời điểm quả xà cừ chín. Khi chín quả sẽ bung thành 4 mảnh nhỏ có màu xám nâu. Sở dĩ được gọi với cái tên khác là sọ khỉ cũng vì khi vỏ quả nứt tương tự khoanh tròn như cái sọ.
Cây xà cừ là loại cây có tốc độ sinh trưởng khá nhanh. Phù hợp với nhiều loại đất khác nhau. Hạt nảy mầm rất khỏe tái sinh bằng cả chồi và hạt nên rất dễ trồng. Cây xà cừ phù hợp cả với những loại đất cằn cỗi, nghèo dinh dưỡng như các vùng đất cát thuộc ven biển miền Trung Việt Nam. Bên cạnh đó, cây cũng có khả năng chịu hạn và gió bão rất tốt. Khả năng đề kháng với sâu bệnh cao nên loại cây này ngày càng được nhân rộng.
Gỗ xà cừ có tốt không?
Gỗ xà cừ thuộc nhóm 1 trong bảng phân loại các nhóm gỗ Việt Nam. Đây là nhóm gỗ quý hiếm có chất lượng gỗ rất tốt và giá thành gỗ cao.
Gỗ có màu đỏ nhạt gần giống như màu gỗ cây xoan đào. Càng vào sâu trong lõi màu gỗ sậm hơn. Thớ gỗ xà cừ rất mịn màng và rắn chắc.
Các thớ gỗ đan vào nhau, tạo nên cảm giác rắn chắc nhưng vẫn có độ mịn màng nhất định. Chính vì vậy, gỗ xà cừ được ưa chuộng trong nhiều lĩnh vực khác nhau.
Ưu điểm gỗ xà cừ
Các thớ gỗ xà cừ tạo cảm giác gỗ rắn chắc và mịn màng. Chúng được ứng dụng chủ yếu để làm các sản phẩm nội thất gia đình như bàn, ghế, tủ, giường, sập,..
Cùng với những đặc điểm nổi bật như có khả năng chịu được thời tiết khô cằn, bảo vệ đất, rừng, cải thiện môi trường sống,… Đồng thời, nhu cầu mua gỗ xà cừ ngày một tăng lên kéo theo đó giá gỗ cũng tăng lên cao. Tuy nhiên, ngược lại với biểu đồ tăng giá gỗ đó chất lượng lại có xu hướng đi xuống do thái độ và tâm kinh doanh của người bán.
Gỗ xà cừ có đặc tính khá dẻo dai, ít giãn nở và có liên kết chắc. Trong thớ cây, tom gỗ bao giờ cũng kết hợp nước với xơ thân. Việc xử lý gỗ bao gồm 2 công đoạn chủ yếu là phơi thoát hơi nước trong than cây và tẩm sấy. Trong 2 công đoạn này thì công đoạn tẩm sấy là quan trọng và cần thiết nhất. Nó làm cho các thớ gỗ ổn định, liên kết với nhau tạo nên thế giằng. Khi tẩm sấy tính chất sinh học của gỗ thay đổi, gỗ sẽ trở nên dẻo dai, chắc, có thể chịu được sự va đập, uốn nắn trong việc tạo hình.
Vật liệu gỗ luôn gắn kết với kiến trúc và nội thất ngay từ ban đầu. Điều dễ nhận thấy nhất về ưu điểm của gỗ là tính thẩm mỹ mà cụ thể là vẻ đẹp tự nhiên của nó.
Một sản phẩm gỗ tự nhiên được cấu tạo bởi những sợi gỗ. Tom gỗ hình thành do giữa sợi gỗ có lỗ rỗng và chính tom gỗ này sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới yếu tố quan trọng nhất là độ ổn định của gỗ.
Nhược điểm của gỗ xà cừ
Mặc dù có độ chắc chắn nhưng gỗ xà cừ dễ bị cong vênh, nứt rãnh nếu như chúng ta không có kinh nghiệm xử lý. Ngoài ra, gỗ xà cừ dùng cho các công trình lớn cần thực hiện công tác phòng chống mối công trình xây dựng để đảm bảo chất lượng, tuổi thọ công trình.
Ứng dụng của cây xà cừ trong đời sống
Cây xà cừ được trồng nhiều làm cây cảnh quan. Cung cấp bóng mát cho các tuyến phố, những nơi công cộng. Trong tự nhiên loại cây này có khả năng chống gió bão rất tốt. Bởi bộ rễ của cây được phát triển mạnh có thể chống chịu được gió bão lớn. Tuy nhiên, việc trồng xà cừ ở những nơi công cộng cũng cần cân nhắc. Giới hạn đường kính của thân cây dưới 400mm để đảm bảo an toàn cho người tham gia giao thông trên các tuyến phố.
Gỗ xà cừ làm bàn ghế
Bàn ghế gỗ xà xừ có ưu điểm giá thành ở mức trung bình. Rất được ưu chuộng phù hợp với đại đa số người Việt. Nguồn hàng luôn sẵn và kiểu dáng bàn ghế đa dạng với thiết kế đẹp mắt, hiện đại.
Lục bình gỗ xà cừ
Đối với những gốc xà cừ lớn còn có thể chế tác thành bộ lục bình (độ cao 100 – trên 120cm) cùng với đó là nhiều chi tiết trang trí hình long, ly, quy, phụng… vô cùng bắt mắt mức giá dao động từ 7- trên 10 triệu đồng. Theo một chủ cửa hàng nội thất trên phố Đê La Thành, Hà Nội cho biết: ” Mặc dù chất gỗ xà cừ tốt song đồ mỹ nghệ từ gỗ xà cừ không được dân chơi đồ gỗ chuộng lắm, chủ yếu họ chọn gỗ hương, gỗ lim “.
Gỗ xà cừ làm đồ thủ công mỹ nghệ
Gỗ cây xà cừ được ứng dụng dùng chủ yếu trong xây dựng và đóng tàu thuyền hay làm các các đồ thô mộc. Bên cạnh đó, gỗ xà cừ còn được dùng để chế tác đồ nội thất, đồ thủ công mỹ nghệ đặc biệt là chế tác lục bình và tượng phật.
Sản phẩm nội thất từ gỗ xà cừ giá không quá đắt đỏ như các loại gỗ quý lim, táu, sến… nhưng khi được chế tác thành đồ thủ công mỹ nghệ thì giá lại cao hơn. Những đồ thủ công mỹ nghệ như lục bình, tượng… mức giá dao động từ 3 – trên 10 triệu.
Những ích lợi của cây xà cừ khác trong đời sống
Cây xà cừ có lợi ích rất lớn đối với con người. Tất cả các bộ phận của cây đều được tận dụng và có những lợi ích nhất định như:
– Người ta thường dùng những lá xà cừ non để chữa các bệnh như ghẻ, chữa sưng vú,…
– Vỏ của cây có thể ngâm cùng với quất còn xanh và mật ong để chữa ho. Phương thuốc này rất hiệu quả và được nhiều người sử dụng.
– Hay hạt xà cừ có thể dùng để làm dầu ăn, bã của hạt khi ép xong có thể được tận dụng làm đấu đánh cá.
– Ở Châu Phi , hoa cây xà cừ thường dùng sắc uống chữa sốt, đau dạ dày rất hiệu quả.
– Gỗ cây xà cừ dùng trong xây dựng, đóng tàu thuyền và các đồ mộc thô dày.
Hiện nay, giá gỗ xà cừ có đắt không?
Tùy vào chất lượng của các loại gỗ xà cừ khác nhau mà mức giá các sản phẩm chế tác bằng gỗ xà cừ cũng khác nhau tương xứng với các loại đó. Hiện nay, giá gỗ xà cừ nguyên liệu rơi vào khoảng từ 3 đến 6 triệu đồng một mét khối. Giá cụ thể còn tùy thuộc và chất lượng gỗ, tuổi thọ của gỗ và đơn vị cung cấp gỗ. Tuy nhiên, xu thế chung hiện nay nhiều người thích chuyển sang dùng các loại gỗ xà cừ. Bởi giá gỗ cao su và các loại gỗ nhập rất cạnh tranh mà chất lượng gỗ xà cừ thì cũng tương đương. Nhiều người dân còn chuyển sang trồng xà cừ thay thế cho diện tích gỗ tràm vì hiệu quả kinh tế mà nó mang lại.
