Bạn biết gì về gỗ trai đỏ? Đặc điểm của gỗ ra sao? Chúng có những ứng dụng gì trong đời sống? Trong bài viết này, hãy cùng Thợ Gỗ tìm hiểu về loại gỗ trai này nhé!
Gỗ trai đỏ là gì ?
Gỗ trai đỏ có nhiều tên khoa học là Fagraea cochinchinensis, Cyrtophyllum giganteum hay là Cyrtophyllum peregrinum. Đây là loại gỗ thuộc tông Potalieae của họ Gentianaceae.
Đặc điểm sinh thái
Cây trai đỏ cao từ khoảng 10 m đến 25 m. Lá hình trứng, rất sáng màu. Hoa có màu vàng nhạt với mùi thơm đặc trưng, quả trai đỏ có vị đắng. Chúng thường là thức ăn của các loài chim và dơi trong khu vực đó.
Dựa vào thân cây và vân gỗ có thể đoán được độ tuổi của gỗ trai. Vì vậy, với thân cây gỗ trai đỏ có đường kính 1,5m thì có thể đoán được cây này phải có độ tuổi khoảng hàng nghìn năm tuổi.
Phân bố
Cây trai đỏ là một loại cây có nguồn gốc từ các nước Đông Nam Á, cây thường xanh lớn. Cây trai đỏ loài bản địa của Đông Nam Á.
Ở Việt Nam, gỗ trai đỏ chỉ có ở vùng Bình Trị, đặc biệt loại cây này phát triển mạnh ở vùng tây Quảng Trị. Chúng sinh sống ở vùng đầm lầy, khe suối, rễ cây chỉ có dạng chum chứ không có dễ cọc. Điểm đặc biệt của gỗ trai là khả năng chịu được mưa nắng, thời tiết thay đổi thường xuyên. Những gốc trai đỏ càng nằm ở vùng đầm lầy lâu năm thì chúng càng có giá trị khi dùng làm hàng mỹ nghệ, hàng lại càng đẹp.
Đặc điểm của gỗ trai đỏ
Gỗ trai đỏ thuộc nhóm I trong bảng phân loại gỗ Viêt Nam.
Gỗ trai rất cứng, được coi là loại gỗ quý. Vỏ cây và lá có thể chữa sốt rét và lị. Đặc biệt, người ta còn dùng lá cây để chữa ghẻ.
Thịt gỗ trai đỏ khá mềm, màu gỗ trai sáng, thớ gỗ mịn màng và vân gỗ trai xoáy đều. Tương truyền rằng, ngày xưa loại gỗ này còn được dùng để tiến Vua làm ngai vàng và đồ thờ cúng mỹ nghệ.
Thịt gỗ trai đỏ mềm, màu gỗ sáng bắt mắt.
Ứng dụng của gỗ trai đỏ trong đời sống
Gỗ trai đỏ làm ngai vàng và đồ thủ công mỹ nghệ
Khi thực dân Pháp đô hộ nước ta, chúng đặt điều kiện rất oái oăm là cấm khai thác gỗ trai để người Pháp khai thác gỗ làm tà vẹt, cầu cống hoặc chuyển về Pháp làm nhà thờ lớn.
Bên cạnh đó còn có nhiều tác phẩm bằng gỗ trai khác nhìn rất lạ mắt và cực độc đáo. Các tác phẩm nghệ thuật với chất liệu gỗ trai đỏ được thiết kế độc đáo, tỉ mỉ và điêu luyện mãn nhãn cho người xem.
Đặc biệt để giữ được gỗ trai đỏ thì càng ngâm dưới nước, bùn lầy, khe suối ao hồ bao lâu thì màu gỗ càng đẹp và quý bấy nhiêu. Sau khi khai thác lên, người thợ sẽ không“can thiệp” nhiều làm mất đi vẻ đẹp thiên tạo của nó. Họ chỉ sáng tác thêm vào đó những câu chuyện, những tích xưa để cho tác phẩm gỗ trai đỏ trở nên thêm đẹp, thêm lạ và hấp dẫn người xem.
Lục bình gỗ trai đỏ
Những chiếc lục bình được làm từ gỗ trai đỏ có màu sắc rất đẹp, các vân gỗ xoắn tạo nên bức tranh tuyệt vời. Chúng không chỉ có giá trị thẩm mĩ mà giá trị kinh tế cao cũng rất cao.
Cụm tác phẩm Lửa Rồng làm từ gỗ Trai đỏ
Tại triển lãm Nông nghiệp Việt Nam (số 2, Hoàng Quốc Việt, Hà Nội) đang trưng bày một chùm tác phẩm thủ công mỹ nghệ làm bằng gỗ Trai đỏ của nghệ nhân Lê Văn Chiến (nghệ nhân tỉnh Quảng trị) với những thiết kế ấn tượng hết sức độc đáo.
Cụm tác phẩm có tên gọi Lửa Rồng với 9 tác phẩm được đặt những cái tên khác nhau như: Lê Lợi, Hoàn Kiếm Rùa vàng; Cửu Long hạ sơn, Song long quần ngưu hổ, A di lặc toạ sơn… Mỗi tác phẩm làm từ gỗ trai đỏ là một câu chuyện kỳ thú với những câu chuyện khác nhau mà khi chiêm ngưỡng, người ta không thể không trầm trồ thán phục về bàn tay khéo léo của những nghệ nhận.
Đặc biệt, Lê Lợi, Hoàn Kiếm, Rùa vàng là những tác phẩm được tác giả sáng tác và hoàn thiện dựa trên truyền thuyết “Sự tích Hồ Gươm” nhằm mục đích chào mừng chương trình 1000 năm Thăng Long – Hà Nội và chào mừng năm hội nghị APEC Việt nam 2006. Với chiều cao khoảng 3,37m, dài 6,4m và rộng 2,6m, nặng đến gần 3 tấn. Các tác phẩm Lê Lợi, Hoàn Kiếm, Rùa vàng được ghi nhận là tác phẩm chế tác từ gỗ trai đỏ lớn nhất từ trước tới nay và đang được tác giả đăng ký ghi danh vào sách kỷ lục Việt Nam.
Cảnh báo
Tuy nhiên liệu với sự tồn tại còn rất ít và bị khai thác của gỗ trai hiện nay và với số lượng người “chơi” gỗ trai không nhiều thì chúng ta còn lưu giữ được nét văn hoá độc đáo, một thú vui chơi đặc sắc này được bao lâu nữa? Đó là một câu hỏi nan giải rất cần sự giải đáp của các cơ quan ban ngành có liên quan. Đặc biệt điều này một phần phụ thuộc rất lớn vào tinh thần của mỗi người chúng ta.
Trên đây là những thông tin về gỗ trai đỏ, hi vọng quý khách hàng đã có những thông tin bổ ích về loại gỗ này và có thêm sự lựa chọn sử dụng gỗ trai đỏ làm đồ nội thất trong gia đình mình.
